Với mục đích nâng cao chất lượng quản lý môi trường nói chung và hiệu quả công tác quan trắc môi trường nói riêng, từ năm 2010 đến nay, Tổng cục Môi trường tổ chức Hội thảo quan trắc môi trường như một sự kiện thường niên nhằm mục đích tạo diễn đàn hướng dẫn, chia sẻ các ý kiến, vấn đề cần giải quyết của các đơn vị thực hiện hoạt động quan trắc môi trường và các đơn vị quản lý liên quan. Hội thảo năm nay với chủ đề “Công nghệ, phương pháp mới trong quan trắc môi trường” được tổ chức tại thành phố Hải Phòng trong 2 ngày từ 19-20/6/2014.
Hội thảo khai mạc vào 08h00 ngày 19/6/2014 với gần 200 đại biểu đến từ các cơ quan ban ngành như Văn Phòng Chính Phủ; Bộ Tài nguyên và Môi trường; Tổng cục Môi trường, gần 50 Trung tâm Quan trắc môi trường địa phương và một số Chi cục bảo vệ môi trường trong cả nước; các Trạm quan trắc môi trường trong mạng lưới quan trắc môi trường; cùng một số công ty thiết bị và công nghệ môi trường.
Ông Bùi Cách Tuyến - Thứ trưởng kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường phát biểu khai mạc
Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, ông Bùi Cách Tuyến - Thứ trưởng kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường khẳng định hoạt động quan trắc môi trường luôn là một hoạt động không thể tách rời của công tác bảo vệ môi trường. Tầm quan trọng của các hoạt động quan trắc ngày càng được nhấn mạnh và khẳng định. Trong thời gian tới, Bộ TN&MT và Tổng cục Môi trường tiếp tục đẩy mạnh đầu tư cả về nguồn lực cũng như công nghệ. Hội thảo lần này là dịp để Lãnh đạo các đơn vị quan trắc môi trường của các địa phương, các trạm quan trắc môi trường gặp gỡ, trao đổi, chia sẻ những hoạt động quan trắc môi trường đã triển khai cũng như một số kết quả đã đạt được trong một năm qua; những nội dung mới trong quan trắc, phân tích, kiểm chuẩn thiết bị… ở đơn vị mình, đồng thời, trao đổi, thảo luận về các thách thức, khó khăn để có những định hướng triển khai trong thời gian tới.
Trong phiên toàn thể diễn ra vào sáng 19/6/2014, các bài trình bầy đã giới thiệu khái quát các vấn đề về thực trạng công nghệ trong quan trắc môi trường của nước ta hiện nay, các công nghệ quan trắc hiện áp dụng trên thế giới và xu hướng phát triển trong tương lai. Hội thảo cũng tập trung đánh giá hiện trạng và chia sẻ kinh nghiệm trong công tác quan trắc môi trường, quản lý vận hành của các đơn vị quan trắc và tiếp thu, nắm bắt các vấn đề còn tồn tại, đánh giá nhu cầu của các yếu tố liên quan song song với việc nâng cao hiệu quả quan trắc môi trường bằng công nghệ và phương pháp mới. Tại Hội thảo, các đại diện từ Tổng cục Môi trường, các Trạm quan trắc trong mạng lưới quốc gia, các Trung tâm quan trắc môi trường địa phương trong cả nước cùng sự tham gia của các đơn vị tư vấn thiết bị sẽ tổng kết và chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm về phương pháp, công nghệ và xu hướng mới trong lĩnh vực quan trắc môi trường. Cũng trong phiên họp này, Thứ trưởng kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Bùi Cách Tuyến và Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Dương Tùng trao Quyết định chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường cho 03 Tổ chức đầu tiên được chứng nhận là Trung tâm An toàn dầu khí trực thuộc Chi nhánh điện dầu khí Việt Nam, Trung tâm Quan trắc và Kỹ thuật môi trường trực thuộc Sở TN&MT tỉnh Đồng Nai, Trung tâm Quan trắc và Kỹ thuật môi trường trực thuộc Sở TN&MT Bình Dương.
Toàn cảnh Hội thảo
Trong phiên họp buổi chiều, hội thảo tổ chức thành 2 chuyên đề về công nghệ, phương pháp quan trắc nước và chuyên đề về công nghệ, phương pháp trong quan trắc khí. Các bài trình bầy giới thiệu về phương pháp nghiên cứu, các công nghệ tiên tiến đang được triển khai ứng dụng tại Trung tâm quan trắc môi trường trong công tác quan trắc hiện trường, phân tích mẫu và xử lý số liệu. Bên cạnh các bài tham luận về mang tính lý thuyết về phương pháp thực hiện, phiên họp cũng đã đưa ra các minh chứng thực tế về vận hành thiết bị và công nghệ hiện đại ứng dụng trong thực tiễn quan trắc môi trường.
Trong chuyên đề thứ nhất, hội thảo đưa ra các vấn đề về công nghệ và phương pháp quan trắc môi trường nước, bao gồm: (1) Ứng dụng chỉ thị sinh học trong quan trắc môi trường nước, (2) Giới thiệu năng lực quan trắc, phân tích Dioxin, Furan; ứng dụng đánh giá chất lượng môi trường nước và sữa mẹ tại Việt Nam; (3) Sự cần thiết quan trắc thông số TOC trong môi trường nước; (4) Ứng dụng công nghệ truyền nhận dữ liệu trong các hệ thống quan trắc môi trường tự động, liên tục. Tại chuyên đề này, các đơn vị tư vấn về thiết bị và công nghệ cũng đã đưa ra những tư vấn về vận hành và ứng dụng trong thực tiễn quan trắc môi trường như Công ty Agilent Technology trình bày về phương pháp nâng cao chất lượng phân tích dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trường bằng kỹ thuật mới, công tý Khoa học – Kỹ thuật Reeco trình bày về Công nghệ và phương pháp mới trong quan trắc tảo và độc chất. Bên cạnh đó, Hội thảo cũng nhấn mạnh vào vấn đề Ứng dụng công nghệ truyền nhận dữ liệu trong các hệ thống quan trắc môi trường tự động, liên tục, bài trình bày giới thiệu khái quát chung về công nghệ truyền nhận dữ liệu, công nghệ xử lý số liệu đang được Trung tâm Quan trắc môi trường ứng dụng, vận hành, phục vụ cho việc thu thập tổng hợp dữ liệu quan trắc được từ các trạm quan trắc môi trường tự động vào cơ sở dữ liệu Quan trắc Môi trường, từ đó có những định hướng phát triển công nghệ tương lai trong lĩnh vực dữ liệu môi trường.
Trong chuyên đề thứ hai, hội thảo đề cập đến các vấn đề: (1) Quan trắc khí thải theo phương pháp đẳng động lực (Isokinetic), (2) Phương pháp phân tích Dioxin, Furan - ứng dụng đánh giá chất lượng môi trường không khí tại Việt Nam, (3) Ứng dụng công nghệ viễn thám trong quan trắc môi trường, (4) Hoạt động đo lường và kiểm định – hiệu chuẩn trong quan trắc môi trường. Bên cạnh đó, chuyên đề này cũng đưa ra kinh nghiệm thực tế, (1) Cố vấn cho các đơn vị thực hiện công tác quan trắc về Kinh nghiệm của Nhật Bản về kiểm kê phát thải khí và quan trắc khí tại nguồn, và (2) Tư vấn về công nghệ của công ty Environmental Source Samplers giới thiệu về thiết bị và công nghệ lấy mẫu đẳng động lực (Isokinetic).
Song song cùng các phiên họp, tại hội thảo năm nay, Ban tổ chức đã bố trí gian trưng bày các thiết bị quan trắc môi trường. Đã có 15 công ty và hãng thiết bị tham dự. Tại đây, các giải pháp, thiết bị quan trắc, phân tích không khí và nước tiên tiến nhất như quan trắc thu mẫu bằng phương pháp đẳng động lực (Isokinetic), phương pháp quan trắc tảo và độc chất; phân tích dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trường nước với độ chính xác cao… đã được giới thiệu trực quan, sinh động, thu hút được nhiều sự quan tâm.
Hội thảo cũng trao đổi một cách cởi mở giữa đơn vị quan trắc tại các địa phương, trong mạng lưới quan trắc quốc gia và các nhà quản lý cũng như đơn vị tư vấn về thiết bị và công nghệ để mang lại những tiếp cận, định hướng công nghệ phù hợp với mức độ đầu tư, nâng cấp phù hợp kế hoạch phát triển, nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong công tác quản lý môi trường. Ngày 20/6/2014, các đại biểu tham dự hội thảo đã có buổi tham quan Trạm quan trắc và phân tích môi trường vùng biển 4 (Quân chủng Hải quân) để tham quan hiện trạng công nghệ, thiết bị quan trắc môi trường.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo
Kết thúc Hội thảo, thay mặt lãnh đạo Tổng cục Môi trường, Phó Tổng cục trưởng Hoàng Dương Tùng đã tóm tắt lại các nội dung đã trao đổi, thống nhất tại Hội thảo. Tuy thời gian không nhiều nhưng những vấn đề trọng điểm nhất đã được trao đổi thông qua các bài trình bày, hy vọng thời gian tới các đơn vị trong mạng lưới quan trắc cố gắng triển khai phù hợp. Phó Tổng cục trưởng Hoàng Dương Tùng nhấn mạnh cần tăng cường hướng dẫn, chia sẻ thông tin, hỗ trợ kỹ thuật giữa các đơn vị trong mạng lưới, giữa trung ương và địa phương. Tổng cục Môi trường sẽ liên tục mở các khóa đào tạo, lớp tập huấn, chia sẻ thông tin, hướng dẫn kỹ thuật trong lĩnh vực quan trắc môi trường. Bên cạnh đó, việc tăng cường chia sẻ thông tin trên website của Tổng cục Môi trường và Trung tâm Quan trắc môi trường cũng sẽ được triển khai ngày càng tích cực. Phó Tổng cục trưởng cũng đề cập tới việc sử dụng số liệu, khai thác, phân tích số liệu thu thập từ các hoạt động quan trắc môi trường cần được quan tâm và nâng cao hơn nữa, có được những nhận định sâu sắc nhằm nâng cao hiệu quả môi trường là điều cần quan tâm nhiều nhất trong vấn đề quản lý. Vấn đề quản lý, sử dụng, tra cứu số liệu quan trắc môi trường trên điện thoại di động đang được nghiên cứu triển khai, phát triển thêm các ứng dụng trên điện thoại thông minh nhằm phản hồi kịp thời các khiếu nại, vướng mắc… trong lĩnh vực môi trường trong thời gian tới. Tuy thời gian hội thảo có hạn song các ý kiến, những đóng góp, thắc mắc liên quan tới công nghệ, các tham luận và các vấn đề liên quan tới hội thảo có thể tiếp tục gửi về Tổng cục Môi trường thông qua trang web của hội thảo tại địa chỉ http://www.hoithaoqtmt.cem.gov.vn.
Nguyễn Thúy Quỳnh
Trung tâm Quan trắc môi trường